Kawruh Basa Jawa

Analisi Unen-unen

Dening : Tri Setyoningsih

1.      Adigang, adigung, adiguna

Nalika dadi wong sing diwenehi kaluwihan kayata Kyai nduweni kekuwatan lair lan batine kanggo nambani wong lara, nalika dadi wong sing lagi nduweni pangkat utawa kaluhuran kayata lurah, DPR, jendral, lan sapiturute, mangka aja digunakake kanggo sombong, nalika dadi wong sing dianggep pinter lan nduwe kaluwihan tinimbang wong liyane, aja digunakake kepinteran kuwi kanggo tumindak sing ora becik. Kabeh kaluwihan iku titipan saka Gusti Allah, mula digunakake kanggo tumindak sing becik supaya ngolehake ridhane Gusti.

2.      Ajining dhiri dumunung ana ing lathi, ajining raga ana ing busana

Wong bakal diajeni wong liya nalika dheweke bisa njaga ucapane, apa sing diucapake iku bisa dibuktekake kabenerane lan ora nglarani atine wong liya. Kayata ngapusi, seneng ngrasani wong liya iku ora becik. Uga wong iku bisane diajeni merga saka tatanan ragane sing dibungkus nganggo sandhangane, nalika dheweke nganggo sandhangan sing pantes, lan sopan iku ngregani marang awake dhewe.

3.      Becik ketitik, ala ketara

Unen-unen iki njlentrehake tumindake wong yen becik iku bakal dimangerteni karo wong liya, samana uga nalika dheweke nglakoni tumindak sing ala, iku ora bakal bisa diumpetake. Wong nulungi wong liya, karo wong sing ngrugekake wong liya kayata nyolong. Kabeh iku bakal dititeni utawa dimangerteni lan diilingi ndhi tumindak sing becik lan tumindak ala.

4.      Keplok ora tombok

Wong sing senengane maido, nanging ora gelem melu cawe-cawe. Kayata maido panggaweyane liyannaliko angggone nyambut gawe kasile durung biso koyo opo sing dikarepake, mongko dheweke namung nyalahake lan nyeneni thok.ora gelem melu ngrewangi supaya kaasile dadi bener lan apik.

5.      Baladewa ilang gapite

Sak gagah-gagahe wong, sak suguh-sugihe wong yen kaluhurane wis ilang, mangka wis ora diajeni wong liya merga dianggep ora migunani. Arti sing sugih, nggantheng, gagah, ananging naliko dheweke kena kasus sing ora sepele kayata korupsi, kasus narkoba, pornografi, lan sapiturute, mangka langsung wae anggepane soko masyarakat dadi elek.

6.      Anak obsh bapak kepradah

Tingkah lakune anak iku dadi tanggungane wong tuwa. Tumindak ala utawa becik kang dadi tindak tanduke anak, mangka wong tuwa melu ngrasakake. Yen ala mangka bakal disalahake, nanging yen tumindake becik uga bakal melu disanjung. Nalika anake nduwe prestasi ing sekolah, mangka jenenge wong tuwa dadi wangi, Semana uga nalika anake nggawe salah mbuh ana ing desa, sekolahan, lan ndhi waepanggonane, mangka jenenge wong tuwa katut ala ing lingkungan masyarakate.

7.      Ana catur mungkur

Wong sing ora seneng maksiat. Nalika ana omongan utawa rembugakan sing kirane ora perklu dirungokake, mongko mending ditinggal. Kayata ngrasani tanggane yen kira-kira iku bakal dadi masalah, yo aja disrawungi. Merga iku perkara ora becik.

8.      Alon-alon waton kelakon

Anggone nglakoni tumindak apa wae, supaya bisa lancar iku ora perlu kesusu utawa grusah grusuh. Alon-alon wae, sabar, tlaten, lan sing penting dilakoni terus mangka bakal rampung ugo kelakon kanti apik, bener, lan nyenengake.